Perbandingan Dialek Melayu Kelantan Dengan Bahasa Melayu Standard Dalam Lirik Lagu

Tajuk : Perbandingan Dialek Melayu Kelantan Dengan Bahasa Melayu Standard Dalam Lirik Lagu.

1.0                        PENGENALAN

Bahagian ini menjelaskan latar belakang kajian, iaitu keterangan tentang dialek dalam bahasa Melayu standard dan bahasa Melayu Kelantan serta definisi konsep-konsep penting yang digunakan dalam kajian ini.

1.1                        Latar Belakang

Dialek Kelantan merupakan bahasa Melayu lisan yang digunakan oleh masyarakat negeri Kelantan. Dialek ini bukan sahaja dipertuturkan oleh orang Melayu Kelantan tetapi juga oleh masyarakat Cina kampung, masyarakat India dan orang Siam kelahiran Kelantan. Tidak ada catatan sejarah yang menunjukkan dialek ini bermula tetapi pastinya dialek ini merupakan pecahan kepada bahasa Melayu yang mula dituturkan sejak 1,000 tahun yang lampau. Oleh sebab itu, terdapat persamaan sebutan dan maksud bagi orang Melayu bukan sahaja di luar Kelantan tetapi juga di luar Malaysia. Dalam dialek Kelantan ada perkataan walaupun bunyi kasar tetapi boleh menjadikan tanda mesra atau boleh juga menjadi suatu herdikkan jika ditutur dalam keadaan marah. Keunikkan dialek Kelantan sangat terserlah dari segi penggunaan vokal dan konsonannya yang sangat berbeza dengan bahasa Melayu standard.

Dialek Kelantan merupakan dialek Melayu yang paling banyak mempunyai beza sebutan daripada dialek-dialek di Semenanjung. Dialek Kelantan juga merupakan sebutan variasi bahasa yang unik terutamanya dari segi sebutan, kosa kata, dan makna. Selain itu, dialek Kelantan juga mempunyai banyak perkataan yang berbeza. Dialek Kelantan merupakan salah satu daripada beberapa dialek bahasa Melayu yang dituturkan oleh penutur-penutur yang berasal dari dari negeri Kelantan.

Dialek Kelantan mempunyai sifat-sifat yang berbeza dengan beberapa dialek Melayu yang lain, sehingga ada yang beranggapan bahawa dialek Kelantan sebagai suatu dialek yang luar biasa dan sukar untuk difahami oleh penutur yang menggunakan dialek yang lain. Hal ini sedemikian kerana terdapat banyak perkataan atau unsur leksikal dalam dialek Kelantan yang sama sekali tidak wujud dalam bahasa Melayu baku. Antaranya ialah kata-kata yang terdiri daripada satu suku kata, kata-kata yang sama tetapi berbeza erti antara dialek Kelantan dengan bahasa Melayu standard.

1.2                        Definisi Konsep

Azhat Mustapha merupakan Sarjana bahasa Melayu dan beliau telah menganalisis Jurnal Dewan Bahasa dan Pustaka. Beliau telah membicarakan dialek Kelantan yang merupakan sebuah komuniti dan memperlihatkan tahap asimilasi yang tinggi terhadap bahasa dan budaya masyarakat Melayu Kelantan.

Menurut Nik Safiah Hj. Abdul Karim (1961), dialek Kelantan telah mengambil banyak kata daripada bahasa Melayu standard dan disesuaikan dengan pengucapan dialek tersebut. Hal ini berlaku hasil daripada perkembangan pelajaran secara formal seperti di sekolah-sekolah, dan pusat-pusat pengajian. Terdapat alat-alat sebaran am seperti radio, televisyen, buku-buku, majalah, dan akhbar juga tidak kurang pentingnya dalam mempengaruhi dan menambahkan perbendaharaan kata dalam bahasa Melayu.

Kesedaran tentang wujudnya bunyi vokal nasal dalam dialek Kelantan ini pernah disebut oleh Nik Safiah Karim (1955), Hashim Musa (1974), Ajid Che Kob (1977), Abdullah Al-Qari Haji Salleh (1981) dalam kamus pertuturan loghat Kelantan turut memasukkan lebih daripada 1,000 kata dialek Kelantan di dalam kamus tersebut.

Menurut A. Pei dan Frank Gayner dalam bukunya “A Dictionary of Linguistic London” dialek ialah variasi daripada satu bahasa tertentu yang dituturkan oleh sekumpulan penutur dalam satu-satu masyarakat. Ia mempunyai bentuk tertentu, dituturkan dalam kawasan tertentu dan berbeza daripada bentuk yang “standard” dari segi sebutan, tatabahasa dan penggunaan kata tertentu.

Kesimpulannya, bahasa Melayu Kelantan bukan sahaja dituturkan oleh penutur jati masyarakat Melayu khasnya malah turut dikuasai dengan baik oleh bangsa Cina, India dan Siam.

 Spacing redo

2.0 OBJEKTIF KAJIAN

Objektif kajian ini adalah seperti yang berikut:

a)    mengenal pasti dan menyenaraikan fonem vokal a, e, i, o, u dalam dialek Melayu Kelantan dan bahasa Melayu standard dalam lirik lagu

b)   membandingkan perkataan yang mempunyai sebutan yang sama tapi membawa maksud yang berlainan dalam bahasa Melayu Kelantan dan bahasa Melayu standard

c)    menghuraikan pengguguran konsonan dalam lagu dialek Melayu Kelantan

3.0            KEPENTINGAN KAJIAN

     Hasil kajian ini penting untuk:

(a)  memperlihatkan kelainan sebutan vokal dan konsonan antara dialek Melayu Kelantan dengan sebutan bahasa Melayu standard

(b)  untuk menambah bahan kajian

(c)  dijadikan panduan dalam pengajaran, khususnya untuk membolehkan pelajar memahami sekiranya mendengar pertuturan dalam dialek Melayu Kelantan yang berbeza dengan bahasa Melayu standard

4.0            SKOP KAJIAN

     Kajian ini berfokus kepada penyebutan vokal dan konsonan bahasa Melayu standard mengikut sebutan dialek Melayu Kelantan. Sebutan kesemua vokal dan konsonan, seperti vokal depan, vokal tengah, dan vokal belakang akan dikaji. Selain itu, sengauan, dan pengguguran juga akan dikaji dalam kajian ini.

5.0            BATASAN KAJIAN

     Kajian ini tertumpu kepada penggunaan dialek Melayu Kelantan dalam lima buah lagu iaitu Anak Itik, Dikir Rambong, Wau Bulan, Bangkit Asal, dan Budu. Oleh itu, penggunaan dialek Melayu Kelantan dalam lirik-lirik lagu tersebut mempunyai perbezaan yang paling ketara terutama dari aspek sebutan bunyi vokal dan konsonan serta perbezaan makna perkataan atau istilah dengan bahasa Melayu standard.

6.0 KAEDAH KAJIAN

      Bahagian ini menjelaskan cara penyelidik mendapatkan data sebagai bahan kajian, kaedah pemprosesan/penganalisisan data dan cara persembahan dapatan kajian.

     6.1 Mendapatkan Data

           Kajian ini dibuat dengan menggunakan kaedah kepustakaan iaitu penyelidik mendapatkan data daripada perpustakaan dan bahan kajian iaitu lirik lagu dialek Melayu Kelantan. Penyelidik dikehendaki mengenal pasti dan menyenaraikan fonem vokal dan konsonan dalam dialek Melayu Kelantan daripada bahan kajian. Penyelidik juga akan membuat perbandingan perkataan yang mempunyai sebutan sama yang membawa maksud berlainan dalam bahasa Melayu standard. Penyelidik menghuraikan pengguguran konsonan dalam perkataan dialek Melayu Kelantan yang terdapat dalam lirik lagu yang dikaji.

     6.2 Mengumpulkan Data

           Untuk memudahkan penyelidik menganalisis data, penyelidik mengenal pasti dan menyenaraikan perkataan dalam dialek Melayu Kelantan yang mempunyai fonem vokal dan konsonan.

6.3 Menganalisis dan Mempersembahkan Data

          Data yang diperoleh itu dianalisis dengan memberikan tumpuan kepada sebutan semua vokal dalam dialek Melayu Kelantan iaitu vokal [i], [e], [a], [ǝ], dan [o] dan konsonan. Semua maklumat yang dicari akan dikumpulkan melalui kaedah pustaka untuk menerangkan definisi dialek. Hal ini akan menerangkan secara terperinci tentang kajian yang dipilih.

7.0  DAPATAN KAJIAN

Bahagian ini akan menghuraikan dapatan kajian.

            7.1

7.1.1    Pengumpulan Perkataan Dialek Kelantan

Ado	Sekor	Anok
Tupa	Jula	Mokte
Peghrok	Caghri	Make
Tuhe	Namo	Dale
Hute	Dehe	Diolah
Panda	Jatoh	Jare
Sobar	Tanoh	Jugok
Oghre	Jahak	Ghritu
Pakak	Hambak	Bimbe
Nyor	Deghrian	Keghrit
Taun	Haghri	Likung
Tokleh	Habih	Sayo
Ghraso	Kito	Ghrugi
Manusio	Mano	Ngaji
Loni	Banda	Buleh
Bapok	Jale	Bawok
Anok	Ghraso	Kerano
Telajok	Habih	Lughruh
Mato	Ghracun	Tebaka

Jadual 1: Pengumpulan dialek Kelantan

Jadual 1 menunjukkan kumpulan  dialek Kelantan  yang  terdapat dalam  kajian kami. Berdasarkan jadual di atas, terdapat banyak unsur-unsur yang boleh didapati seperti pengguguran huruf konsonan, perbandingan dialek Kelantan dengan bahasa Melayu dan perbezaan makna antara dialek Kelantan dan bahasa melayu.

Dalam kajian ini juga kami telah mengumpulkan sebutan bunyi vokal dan bunyi konsonan yang dituturkan oleh penyanyi-penyanyi Kelantan dalam lagu anak tupai, dikir barat dan wau bulan (wau bule). Selain itu, dalam lirik lagu  juga telah diubah dari perkataan dialek Melayu standard  kepada perkataan dialek Kelantan dengan ‘pekat’sekali.

         7.2       Perbandingan Sebutan Yang Sama dalam Dialek Kelantan Tetapi Membawa Maksud Yang Lain dalam Bahasa Melayu Standard.

Dialek Kelantan	Erti dalam dialek Kelantan	Bahasa melayu	Erti dalam bahsa melayu
Sauk	Pakai	Sauk	Jaring
Demo	Mereka	Demo	Contoh
Panda-panda	Pandai-pandai	Panda	Binatang
Baya	Bayar	Baya	Usia
Taun	Tahun	Taun	Penyakit
Saing-saing	Kawan-kawan	Saing-saing	Bandingan
Ngaji	Belajar	Ngaji	Membaca Al-Quran

             Jadual 2 : Perbandingan Sebutan Yang Sama Tetapi Membawa Maksud Yang Lain

Berdasarkan jadual di atas terdapat perbandingan sebutan yang sama tetapi membawa maksud yang lain dapat dilihat antara dialek Kelantan dengan bahasa Melayu standard. Perbandingan sebutan yang sama tetapi membawa maksud yang lain dapat dilihat sebagai contohnya ‘baya’ yang membawa maksud bayar dalam dialek Kelantan manakala bahasa Melayu standard pula membawa maksud usia atau umur.

Orang yang berasal dari negeri lain selain Kelantan tidak akan memahami perkataan-perkataan tersebut. Mereka akan bertanya atau membuat memek muka yang menandakan mereka tidak memahami maksud perkataan tersebut.

7.3       Pengguguran Konsonan Dalam Lagu Dialek Kelantan

Dialek Kelantan	Bahasa Melayu Standard
Menatu	Menantu (n)
Muluk	Mulut (t)
Ore	Orang (n,g)
Semakuk	Semangkuk (n,g)
Sekor	Seekor (e)
Hute	Hutan (n)
Taun	Tahun (h)
Habih	Habis (s)
Bule	Bulan (n)
Ike	Ikan (n)
Selua	Seluar (r)

                              Jadual 3: Pengguguran Konsonan Dalam Dialek Kelantan

Jadual 3 menunjukkan dialek Kelantan yang banyak menggunakan huruf vokal dalam perkataan yang diucapkan. Seterusnya, banyak menggugurkan huruf konsonan yang terdapat dalam perkataan tersebut. Huruf vokal yang terdapat dalam rajah 3 ialah huruf vokal depan luas [a], vokal depan separuh sempit [e] dan huruf belakang separuh luas [o].

Penutur dialek Kelantan menyebut kawan sebagai saing, ike sebagai ikan, selua sebagai seluar dan taun sebagai tahun. Boleh dikatakan penutur dialek Kelantan banyak menggunakan huruf vokal dalam sebutan mereka sama ada di tengah perkataan, permulaan atau akhir perkataan.